هرس درختان

بطور کلی زمان مناسب برای هرس به نوع گونه گیاهی و هدف از انجام هرس بستگی دارد.

بطور کلی زمان مناسب برای هرس به نوع گونه گیاهی و هدف از انجام هرس بستگی دارد. اکثر درختان در فصل زمستان هرس می‌شوند که به این عمل هرس زمستانه (هرس رکود) گویند.هرس زمستانه برای درختان جوان مفید است زیرا رشد شدیدی را ایجاد می‌کند. اما در برخی مواقع انجام هرس تابستانه (هرس سبز) نیز سودمند است. غالباً هرس در درختان خزان دار انجام شده و این کار برای درختان میوه همیشه سبز کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر می‌خواهید درختان میوه خود را کوچک نگه‌دارید، هرس تابستانه بهتر است. انجام هرس در فصول زمستان و تابستان است یا به عبارتی دقیق‌تر در طی فصل رکود و فصل رشد. البته ما هرسه تابستانه و پائیزه هم داریم که برای هرس درختان بزرگ مانند درختان گیلاس بزرگ به منظور کاهش اندازه آن‌ها را در اوایل بهار در نظر میگیریم .اگر پس از احداث باغ میوه، نهال های کاشته شده به حالت طبیعی خود رها شوند، هرس انجام نشود و در واقع  هیچ دخالتی در رشد و شاخه بندی طبیعی آنها صورت نگیرد، شاخه های مزاحم و پر پیچ و خم در داخل تاج درخت رشد کرده و به دلیل متراکم شدن تاج درخت و سایه اندازی شاخه های بالایی هیچ نوری به قسمتهای وسط و پایین درخت نخواهد رسید.کشت موفق درختان میوه بستگی به چگونگی هرس آن ها دارد. اما چرا ما نمی توانیم درختان میوه را با همان رشد طبیعی خود رها کنیم ؟ هرس درختان این امکان را به شما می دهد که انرژی درخت خود را در جایی که می خواهید هدایت کنید، خواه برای رشد و یا تولید میوه باشد. اما اگر درختان بدون هرس رشد کنند، تمایل پیدا می کنند که در ممکن زیاد تولید کنند ولی کیفیت دلخواه و مطلوب را نداشته باشند. 

 از مزایایی که عمل هرس می تواند در پی داشته باشد، می توان به حذف شاخه های ناخواسته، بدشکل، نابجا، خشک و آلوده به بیماری ها؛ توزیع مناسب شاخه ها در کلیه جهات به گونه ای که هوا و نور به میزان کافی در تاج درخت نفوذ کند؛ ایجاد تعادل بین اندام های رویشی و سیستم ریشه؛ متعادل کردن بار میوه در درختان مثمر و جلوگیری از سال آوری؛ دادن فرم و اسکلت مناسب به درخت؛ شکل سازی و فرم دادن به گیاهان زینتی نظیر انواع سروها، شمشاد ها, چنار , بید مجنون , نارون چتری و…؛ محدود کردن رشد گیاه برای تسهیل عملیات باغی و جوان ساختن درختان مسن از طریق حذف شاخه های پیر و تحریک گیاه برای تولید شاخه های جدید اشاره کرد.

انواع هرس

1- هرس شاخه: در این هرس شکل، اندازه و فرم نهایی درخت باید مد نظر باشد یعنی نحوه قرار گرفتن شاخه ها بر روی تنه اصلی به طور مناسب انتخاب گردد چرا که در درختان میوه نحوه قرار گرفتن شاخه، روی قدرت باردهی درخت تاثیر فراوان دارد؛ به طوری که در تعدادی از آنها (از جمله: سیب، گلابی، زردآلو و گیلاس)، میوه در جوانه های تشکیل دهنده گلی که بر روی شاخه های بسیار کوتاه چندساله (اکثرا ً2 تا 5 ساله) هستند تشکیل می شود.

2- هرس ریشه: برای ایجاد تعادل بین ریشه و شاخ و برگ (رشد و نمو مطلوب) گیاه انجام می گیرد.

3- هرس گل و میوه (تنک کردن): در اوایل بهار و بعد از باز شدن گل ها تا تشکیل میوه هایی به قطر یک سانتیمتر، انجام می گیرد و هدف از آن حفظ تعادل بین مقدار محصول و قدرت درخت است.

4- زخمی کردن و خم کردن پوست: که نوعی هرس محسوب می شود و در بهار انجام می گیرد که به منظور تبدیل شاخه های غیر بارور و شکستن غرور درخت می باشد؛ بدین ترتیب که با زخمی کردن پوست ساقه، رابطه قسمت بالای زخم با قسمت پایین قطع شده و مواد غذایی (کربوهیدارت های) تولید شده، در قسمت بالا باقی مانده و آن شاخه را وادار به تولید گل و میوه می کند.

فواید هرس درختان

بالا بردن امنیت
با هرس کردن شاخه‌های پایینی درختان مانع از برخورد آن‌ها به اتومبیل‌ها و عابرانی که از کنار این درختان می‌گذرند می‌شوید. همچنین اگر این درختان و بوته‌ها بر سر پیچ خیابان روییده باشند ممکن است باعث مختل شدن دید رانندگان شوند. پس لازم است با هرس به‌موقع این درختان امنیت کسانی که از کنار آن‌ها عبور می‌کنند تأمین شود.

تقویت رشد درختان
بوته‌های رهاشده که بیش‌ازحد رشد کرده‌اند را می‌توانید با هرس مناسب به درختچه‌های چند ساقه‌ای زیبا و کوچک تبدیل کنید. کافی است شاخه‌های پایینی آن‌ها را قطع نمایید و کمی به شاخه‌های بالاتر سروسامان دهید. این کار به‌مراتب بهتر از ریشه درآوردن این بوته‌ها و کاشتن گیاه دیگری به‌جای آن است.

کمک به رشد درختان
با هرس کردن درخت می‌توانید تعیین کنید که شاخه‌های جدید در کدام جهت رشد کنند. هر موقع که شاخه‌ای را قطع می‌کنید مانع از رشد کردن آن در آن جهت می‌شوید و باعث می‌شوید شاخه بعدی در جهت دیگری رشد کند. بنابراین با هرس درخت های جوان به شیوه مناسب می‌توانید به ساختار آن‌ها شکل زیبایی بدهید.

مانع از رشد درختان به‌طور نامطلوب می‌شود
با هرس درخت ها در دوره‌های منظم رشد ناخواسته شاخ و برگ درختان را کنترل می‌کنید. کافی است شاخه‌هایی که کج رشد کرده‌اند، بیش‌ازحد نازک هستند و از درون ریشه‌های درخت روییده‌اند را قطع نمایید.

با هرس درختان و بوته‌ها می‌توان شکل‌هایی زیبا ساخت
می‌توانید تعدادی از بوته‌ها و درختان نزدیک به هم را طوری هرس کنید که مانند یک پرچین در باغچه شما به نظر برسند. اگر هم به هنر شکل دادن به درختان علاقه‌مندید می‌توانید با هرس درختان و بوته‌ها شکل‌های مختلف و زیبایی بسازید.